voeding | Luipaardgekko-info

De juiste voeding voor luipaardgekko's

De voeding voor welk reptiel dan ook ligt wat anders als de voeding van bijvoorbeeld een knaagdier, kat of hond. In tegenstelling dat de meeste standaard huisdieren is voer voor reptielen niet in brokjes vorm of vlees in blik. Zo ook niet voor luipaardgekko’s.

Het natuurlijke dieet van Eublepharis macularius in de natuur bestaat voornamelijk uit de lokale verschillende soorten insecten. Uit de literatuur blijkt dat ze ook wel hagedissen eten ( bron: Global Gecko Association) die kleiner zijn dan zij zelf. Uit gevangenschap zijn er een aantal verhalen bekend dat volwassen luipaardgekko’s hun jongen hebben opgegeten. Hierbij hebben wij bij kennissen een voorbeeld meegemaakt kannibaal “Frits” een jong opat wat bijna net zo groot was als zichzelf!

Ook in gevangenschap moet er een keur aan levende insecten worden aangeboden. Hierbij is onderscheid te maken tussen de commerciële voederinsecten, en de insecten die in het wild te vangen zijn. In toevoeging op insecten kun je af en toe een baby muisje (pinkie) geven.

Commerciële voederinsecten

Tegenwoordig zijn in vele dierenwinkels ook een keur aan insecten verkrijgbaar voor reptielen, en dan met name voor hagedissen. Deze insecten worden op grote schaal commercieel gekweekt. Hierdoor is het voor veel mensen mogelijk geworden om aan eten voor hun reptielen te komen, terwijl dit eerder misschien moeilijk of onmogelijk was.

Het meest verkochte commerciële voederinsect is de krekel, rechtstreeks gevolgd door de meelworm en de sprinkhaan. Verder heb je nog de moriowormen en wasmotten. Tegenwoordig is ook de kakkerlak steeds meer in aantocht, echter wordt deze nog niet op zo grote schaal gekweekt en verkocht als de eerder genoemde soorten insecten.

Belangrijk voor alle commerciële voedseldieren is dat de voedingswaarde bij aanschaf nooit optimaal is. Hierdoor is het nodig om tussen de aankoop en het voeren er eerst voor te zorgen dat je voedseldieren goed “gutload”. In de praktijk betekend dit, dat je de voedseldieren moet voorzien van energierijk eten in bijvoorbeeld de vorm van fruit, kattenbrokken, visvoer etc welke voldoende vitamines en mineralen bevatten.

Krekels voeren aan je luipaardgekko's

Zoals reeds genoemd zijn krekels de meest verkochte commerciële voederinsecten. In vrijwel ieder boek en caresheet worden krekels aangeraden als het meest geschikte voedseldier. Nu is deze stelling niet helemaal waar. Naast krekels zijn er nog vele andere soorten insecten die minstens zo geschikt zijn, en sommigen misschien zelfs nog beter. Wel is het een groot voordeel van krekels dat ze erg makkelijk verkrijgbaar zijn.

Een groot voordeel van krekels is dat je ze in vele maten kunt krijgen. Vooral als je met jonge luipaardgekko’s begint is dit erg makkelijk. In het begin koop je bijvoorbeeld krekels maat 4, en naar mate de luipaardgekko’s ouder en groter worden kun je over schakelen op een steeds grotere maat. Krekels maat 8 zijn volwassen krekels.

In de commerciële handel heb je vier verschillende soorten krekels. Huiskrekels, steppekrekels, bandkrekels en veldkrekels. Qua voedselwaarde zijn de vier soorten zeer vergelijkbaar, maar zeker als je zelf kweekt zit er nog wel wat verschil tussen.

Huiskrekel	Veldkrekel

De huiskrekel is de meest verkochte krekelsoort. De krekel is middelmatig van grote, en heeft een bruinig lichaam. Huiskrekels groeien relatief langzaam in vergelijking met de andere soorten wat een voordeel kan zijn als je kleinere krekels moet voeren. Ontsnapte huiskrekels kunnen nog erg lang buiten het terrarium overleven.

Steppekrekels lijken qua formaat heel erg op de huiskrekel maar hebben een andere tekening. De steppekrekel heeft iets meer vlees in vergelijking tot de huiskrekel en maakt minder lawaai.

De bandkrekel is nog niet zo ruim verkrijgbaar als de andere drie soorten. De bandkrekel blijft wat kleiner dan de huiskrekel en is voornamelijk geschikt voor de wat fellere jagers aangezien het redelijk zenuwachtige krekels zijn. Voor de luipaardgekko heeft deze soort niet echt voordelen ten opzichte van de andere drie soorten die beter verkrijgbaar zijn.

De veldkrekel (zwart lichaam) zijn de grootste van de drie. Deze soort krekel is het meest gehard en kunnen het langst zonder vocht. Wel hebben ze ook het meeste lawaai van de drie. Mijn eigen ervaring en die van vele anderen is dat de veldkrekel verre weg het makkelijkst te kweken is vanwege het feit dat ze veel beter tegen uitdroging kunnen en lang niet zo gevoelig zijn voor temperatuur en luchtvochtigheidschommelingen.

Voor alle soorten krekels geld dat ze in de koelkast bewaard kunnen worden. Dit komt de houdbaarheid van de voerdieren uitermate ten goede. Wel eten de krekels veel minder op het moment dat ze gekoeld worden, wat weer negatieve gevolgen heeft voor hun voedselwaarde.

Meelwormen voeren aan je luipaardgekko's

Een meelwormendieet wordt voornamelijk veel gebruikt door de commerciële luipaardgekko kwekers. Meelwormen zijn zeer goedkope voedseldieren waar makkelijk aan te komen is. Bovendien springen ze niet, en kunnen ze dus ten alle tijden in een terrarium worden gezet in een bakje van een paar cm hoog. Dit scheelt een hoop werk voor mensen die een paar honderd luipaardgekko’s houden.

Als hoofdvoer zijn meelwormen echter niet het beste voer. Ze zijn behoorlijk vet en hun pantser bevat in verhouding tot om omvang veel chitine, een stof die voor luipaardgekko’s niet te verteren is. Met het voeren van af en toe een meelworm is zeker niks mis, maar als hoofdvoer zijn meelwormen zeker niet geschikt. De zogenaamde reuzenmeelworm ( Moriowormen) bevatten in verhouding veel minder chitine. Geef deze vanwege hun formaat echter alleen aan volwassen luipaardgekko’s!

Er zijn mensen die beweren dat je helemaal geen meelwormen mag voeren aan luipaardgekko’s omdat ze verstoppingen kunnen krijgen van de chitine schilden. Echter, zolang je gekko helemaal gezond is kan het voeren van meelwormen absoluut geen kwaad. Bij verzwakte dieren kan het wel een risico opleveren omdat bij deze dieren het verteringsstelsel vaak niet optimaal werkt.

Baby luipaardgekko eet meelworm	Meelwormen in een voerbakje op calcium

Sprinkhanen voeren aan je luipaardgekko's

Sprinkhanen zijn zeer geschikte voedseldieren. Ze zijn niet heel erg vet, en makkelijk te vangen. Een nadeel van sprinkhanen is dat ze in verhouding redelijk duur zijn in aanschaf. Ook kost het meer moeite om een groot aantal sprinkhanen goed in leven te houden dan krekels.

Aangekochte sprinkhanen kunnen het beste in een middel maat faunabox worden bewaard tot ze worden gevoerd. Voer de sprinkhanen het beste gras of riet. Geef liever geen andijvie etc, want dit betekent vaak hun dood. Blad en gras/riet van buiten werkt het beste.

Een groot voordeel van sprinkhanen is dat je er rustig een aantal in een terrarium kunt gooien bij je gekko’s, ook als ze niet alles in 1 keer op eten. Sprinkhanen zijn echte zonneaanbidders en zullen veelal onder de spot gaan zitten. Hierdoor vallen ze je dieren niet lastig en zijn ze makkelijk te vangen.

Wasmottenlarven voeren aan je luipaardgekko's

Wasmottenlarven zijn als het ware de snoepjes voor de reptielen. Gezien het feit dat wasmottenlarven erg vet zijn, zijn ze totaal niet geschikt als hoofdvoedsel. Wel is het een goed voedseldier om ter afwisseling te geven. De meeste luipaardgekko’s reageren erg fel op wasmottenlarven omdat ze een vreemde manier van bewegen hebben die gelijk de aandacht trekt. De wasmotten zelf, die na verpopping te voorschijn komen kunnen ook gevoerd worden, maar hebben geen enkele voedingswaarde. Deze motten zijn dus meer “voor de leuk” en om hun jachtinstinct te prikkelen als dat het echt een toevoeging is op hun dieet.

Kakkerlakken voeren aan je luipaardgekko's

Kakkerlakken zijn de laatste tijd een enorme opmars begonnen als voedseldier. En niet zonder reden! Hoewel veel mensen huiverig zijn voor kakkerlakken zijn ze bij benadering eigenlijk de ideale voedseldieren, mits voor de juiste soorten wordt gekozen. Blaberus craniifer en Blaptica dubia zijn perfecte voedseldieren. Een aantal grote voordelen van kakkerlakken zijn dat ze makkelijk te kweken zijn, heel lang zonder vocht en eten kunnen, ze vrijwel alles eten en dus makkelijk te gutloaden zijn, en ze lang goed blijven zonder dat je er al te veel moeite in hoeft te steken.

Een nadeel op dit moment is dat kakkerlakken commercieel nog niet zo wijds verkrijgbaar zijn. De beste optie is om zelf een kleine kweekgroep te starten, en hieruit te voeren. Op deze manier heb je altijd beschikking over je eigen voedseldieren. Zie verder “zelf kweken van voedseldieren”.

Volwassen Blaberus craniifer	De inmiddels gevreesde red runner

Gedroogde insecten voeren aan je luipaardgekko's

Relatief nieuw in de commerciële voedselindustrie zijn de gevriesdroogde insecten. Hierbij worden de insecten binnen een heel kort tijdbestek bevroren. Dit zorgt ervoor dat zoveel mogelijk voedingsstoffen behouden blijven. Omdat luipaardgekko’s echte zichtjagers zijn die voornamelijk reageren op beweging zijn gedroogde insecten niet het meest ideale voer, en de meeste luipaardgekko’s zullen het dan ook niet pakken. Proberen kan echter geen kwaad.

Het voeren van wilde insecten aan je luipaardgekko's

Iets wat nog wel eens wordt vergeten is dat ook de insecten die hier in Nederland voorkomen prima voedseldieren zijn. Vooral in de zomermaanden gonst het buiten van de insecten. Denk hierbij bijvoorbeeld aan pissebedden spinnen, regenwormen, hooiwagens, slakjes, etc. Vrijwel alles wat buiten kan worden gevonden, zijn prima voedseldieren. De enige soorten die vermeden moeten worden zijn bijvoorbeeld de lieveheersbeestjes en stekende insecten. Ook is het niet verstandig om insecten te vangen in de buurt van bespoten planten.

Uit onderzoek is gebleken dat de calcium:fosfor waarde van wildvanginsecten doorgaans vele malen beter is dan de calcium:fosfor verhouding van commerciële insecten ( Bloodshoofd et al ) Dit heeft als gevolg dat wildvang insecten in tegenstelling tot de commerciële insecten niet hoeven worden bepoederd met calcium supplementen.

In theorie zou je luipaardgekko’s volledig kunnen houden op enkel wildvangvoer. Een nadeel van wildvang insecten is echter dat ze niet in alle maanden even veel voorradig zijn, en bovendien dat het veel tijd kost om insecten te vangen zodra je wat meer dieren krijgt. Als afwisseling is het echter zeker aan te raden om regelmatig eens wat voer van buiten te vangen. Hieronder een overzicht met een aantal voorbeelden van de insecten die je in elk jaargetijde kunt vinden en voeren:

Lente	Vliegen, libellen, wormen, pissebedden, miljoen en duizendpoten, vlinders, motten, slakken.
Zomer	Sprinkhanen, spinnetjes, (loop) kevers, wantsen, krekels en alle eerder genoemde insecten.
Herfst	Kruisspinnen, wormen, slakken, miljoen en duizendpoten, langpootmuggen, Hooiwagens etc.

Aanvullende voeding voor je luipaardgekko's

Nestmuizen of ook wel pinkie’s genoemd zijn echte energie bommen. In een nestmuis zit vrijwel alles wat een luipaardgekko nodig heeft. Veel calcium en enorm veel voedingsstoffen Dit maakt ze erg geschikt voor eilegende vrouwen in het kweekseizoen en voor bijvoorbeeld jong volwassen vrouwtjes die nog moeten groeien. Pinkie’s zijn echter ook heel erg vet. Als gevolg hiervan is het af te raden om ze al te vaak te voeren. Geef ze zeker niet vaker dan 1 keer per maand. Vooral mannetjes worden hier erg snel te dik van, aangezien die verder maar weinig energie weer verbranden.

Iets wat ook nog wel eens gegeven kan worden is zeer rijp fruit of bijvoorbeeld olvarit. Sommige luipaardgekko’s zullen hiervan likken. Op deze manier krijgen ze gelijk een aantal goede vitamines binnen.

Beide bovengenoemde soorten van aanvullende voeding zijn voor luipaardgekko’s niet noodzakelijk en kunnen ook helemaal achterwege gelaten worden.

Zelf je voedseldieren kweken

Zeker wanneer je veel gekko’s houd kan het al snel uit om zelf je voedseldieren te gaan kweken. Dit scheelt niet alleen een boel in de kosten. Ook de kwaliteit van de voedseldieren is doorgaans een stuk beter. Wanneer je zelf je voedseldieren kweekt kun je er zeker van dat de insecten een goede voedselwaarde hebben.

Een ander voordeel is dat je altijd genoeg voedseldieren op voorraad hebt. Het kweken van insecten hoeft helemaal niet zoveel ruimte in te nemen. Een middel grote faunabox is voor de meeste soorten insecten al ruim voldoende.

Voor meer artikels over het kweken van specifieke soorten insecten kun je kijken op www.animalproject.com.

Zelf heb ik in de loop der jaren krekels, meelwormen en diverse soorten kakkerlakken gekweekt. Persoonlijk vind ik kakkerlakken het meest ideaal. Het kost weinig ruimte, en vooral ook erg weinig inspanning. Blaberus craniifer en Blaptica dubia zijn beide erg geschikte soorten.

Supplementen voor luipaardgekko's

Omdat we luipaardgekko’s in gevangenschap nooit hetzelfde dieet en omstandigheden kunnen geven als dat de dieren in het wild hebben is het erg belangrijk om voldoende extra supplementen aan te bieden in de vorm van calcium en vitaminepreparaten.

Vooral opgroeiende luipaardgekko’s kunnen al snel last krijgen van een calciumtekort als er niet of onvoldoende extra calcium wordt gegeven. Dit uit zich in zwakke botten en allerlei malformaties. Ook inwendig gaat er van alles verkeerd. Lees meer over calciumgebrek onder het hoofdstuk “ziekten”.

Calcium

Calcium kan in een aantal vormen worden aangeboden. De bekendste manier is als poeder over de voedseldieren heen. In de commerciële handel zijn er allerlei verschillende merken die calciumpoeder aanbieden. Aangezien calcium echter gewoon nog steeds calcium blijft, wat voor potje er ook omheen zit zijn er ook een aantal andere opties.

Sepia – sepia is in de meeste dierenwinkels wel te koop. Het wordt onder anderen ook veel gebruikt voor vogels. Sepia bestaat bijna uit puur calcium. Het sepia kan worden fijngemalen tot poeder, of in kleine stukjes worden geslagen. Het poeder kan eventueel over de insecten worden gestrooid die je voert. Een hele natuurlijke oplossing is echter om een klein bakje met stukjes sepia in het terrarium te zetten, al dan niet fijngemalen. In de natuur nemen luipaardgekko’s calcium voornamelijk op door calciumrijke grond op te eten.

Calciumlactaat – Calcium lactaat ( ook wel melkzure kalk genoemd) is een prima en goedkoop alternatief voor de commerciële calcium preparaten. Calciumlactaat kan bij de meeste apothekers worden besteld van het merk Tendo, in een pot van 400 gram. Calciumlactaat blijft goed aan de voedseldieren plakken en heeft als erg groot voordeel dat het makkelijk oplosbaar is in water. Dit bijvoorbeeld in tegenstelling tot calciumcarbonaat, welke in vele commerciële poeders wordt gebruikt.

Calciumzand – Relatief nieuw in de hobby is het zogenaamde calcium zand. Hiermee wordt ingespeeld op het natuurlijke gedrag van reptielen om calciumrijke grond op te eten om er voor te zorgen dat ze voldoende calcium binnen krijgen. Onderzoeken hebben echter helaas uitgewezen dat calciumzand niet altijd even bevorderlijk is. Calciumzand heeft in de maag een bufferende werking, wat uiteindelijk tot verstoppingen kan leiden.

Zelf gebruik ik een combinatie van sepia en calciumlactaat door het water en over de voedseldieren. Bepoeder de insecten minimaal om de voedselbeurt met calcium preparaat.

Gistocal	Calcium lactaat

Vitaminen

Het geven van extra vitaminen is niet helemaal zonder risico. Een teveel aan vitaminen is zo mogelijk nog schadelijker dan een tekort aan vitamines. Bijvoeren van vitaminen is noodzakelijk, maar hierin geld wel: met mate!

Een hele goede voorzorg om een tekort aan vitamines te voorkomen is door je voedseldieren het beste dieet te geven. Via je voedseldieren kun je een boel bereiken. Daarnaast kun je ongeveer 1 keer per week wat vitamine preparaat geven.

Een heel goed vitamine preparaat is vitasol, welke is te bestellen via de Oliemeulen in Tilburg. Hiervan kun je 1 keer per een klein drupje door het water doen. Meer dan 1 klein drupje is absoluut niet nodig! Verschoon het water wel de dag nadat je er vitasol in hebt gedaan, aangezien vitamines snel bederven.

Daarnaast is het handig om regelmatig gistocal over de voedseldieren te strooien. Dit preparaat is oorspronkelijk bedoeld voor honden en katten, maar ook zeer geschikt voor reptielen. Het bestaat uit calcium met daarop in toevoeging de nodige vitaminen. Hiermee kun je de voedseldieren ongeveer 1 a 2 keer per week mee bepoederen ( als vervanging van een puur calcium preparaat)

Los gistocal niet op door het water! Dit wordt 1 vieze bende.
Hou verder de uiterste gebruiksdatum van je vitamine preparaten goed in de gaten. Vitamines zijn maar zeer beperkt houdbaar, en kunnen snel bederven wanneer ze niet onder de juiste omstandigheden worden gehouden.

Er zijn sterfgevallen bekend van gekko’s die bedorven korvimin kregen toegediend, doordat het niet in de koelkast werd bewaard.

Voedingsschema voor luipaardgekko's

Een veel gestelde vraag is: hoeveel moet ik mijn luipaardgekko’s nou voeren?

Eigenlijk is daar geen rechtlijnig antwoord op te geven. Niet elke luipaardgekko heeft evenveel voedsel nodig. De ene luipaardgekko is wat actiever dan de andere luipaardgekko, en ook niet alle luipaardgekko’s hebben een even snel verteringsstelsel.

Wel zijn er een aantal richtlijnen te geven. De meeste mensen voeren hun luipaardgekko’s teveel. Een goede richtlijn is om je luipaardgekko’s in elk geval niet vaker dan drie keer per week eten te geven. Hierbij kun je gerust wat variëren.

Ook hebben jonge luipaardgekko’s niet meer eten nodig dan volwassen luipaardgekko’s. Het is verstandig om zowel voor jongere als oudere dieren ongeveer hetzelfde dieet aan te houden. Een te snel groeiende luipaardgekko kan allerlei problemen krijgen.

Verder is het verstandig om wat afwisseling in dieet aan te bieden. Alleen maar meelwormen is in elk geval sterk af te raden. Door een variatie in dieet aan te bieden kun je ervoor zorgen dat je luipaardgekko zoveel mogelijk van de benodigde voedingsstoffen binnenkrijgt.

Zwangere vrouwtjes verbruiken veel energie en mogen gerust ietsje meer krijgen dan in de rest van het jaar. Overdrijf echter niet. Het is voor luipaardgekko’s volkomen normaal en zelfs gezond om tijdens het broedseizoen wat gewicht te verliezen.

Richting de winterslaap half december moet het voedselschema langzaam weer naar beneden worden gebracht. Vlak voor de winterslaap moet er zelfs helemaal niet meer gevoerd worden. Lees meer over de winterslaap en de voorbereidingen daarvan onder het hoofdstuk Winterslaap.

Zelf hou ik het volgende voedselschema ongeveer aan:

Voorjaar/zomer:	Om de week 2 of 3 keer voeren, zwangere vrouwen af en toe een Pinkie als aanvulling op het dieet. Vrijwel elke keer bepoederd met gistocal of calciumlactaat. Standaard calciumlactaat door het water en 1 keer per week een Druppel vitasol
Najaar:	Ongeveer 2 keer per week voeren. Om de keer bepoederd met gistocal of calciumlactaat Standaard calciumlactaat door het water 1 keer week druppel vitasol
Voor winterslaap:	1 keer per week eten Om de keer bepoederd met gistocal of calciumlactaat Standaard calciumlactaat door het water

Er zijn geen vaste regels over de te voeren hoeveelheid. Probeer zelf uit wat het beste voor jou gekko’s werkt. Als ze de voedseldieren fel pakken zit je goed. Op het moment dat ze het laten lopen krijgen ze waarschijnlijk teveel.

Water voor luipaardgekko's

Schoon water is altijd belangrijk. Of het nu midden in de zomer is, of tijdens de winterslaap. Luipaardgekko’s kunnen prima een week zonder water, maar geef minimaal 1 maal per week een vers schaaltje water. Laat water niet langer dan twee dagen staan om bacterie infecties te voorkomen. Persoonlijk heb ik altijd een schaaltje water in de bak staan.